İyi Huylu Prostat Büyümesi
Prostat nedir?
Prostat erkeklerde idrar torbasının çıkışında yer alan, 18-20 gram ağırlığında bir salgı bezidir. Başlıca görevi; Meni sıvısının bir kısmını üretip, cinsel ilişki esnasında bu sıvının dışarı atılmasına yardımcı olmaktır.
İyi Huylu Prostat Büyümesi ( Benign Prostat Hiperplazisi = BPH )
BPH oluşma nedeni ve mekanizması tam olarak anlaşılmasa da yaşlanan erkekte değişen hormonların etkisinin olduğu düşünülmektedir. 40 lı yaşlardan sonra testosteron- östrojen dengesininin bozulmasının iyi huylu prostat büyümesine neden olan nedenlerin başında geldiği düşünülür. Genetik yatkınlık önemlidir.
BPH TANISI NASIL KONULUR?
İyi huylu prostat büyümesi, idrar yolu şikayetlerinin en sık nedenidir, ancak aynı şikayetleri yapan başka nedenler de vardır. Tanı için öncelikle hastanın şikâyetlerini sorgulanır. Ek olarak Uluslararası Prostat Semptom Skoru ( IPSS ) Formu hasta tarafından doldurulur. Bu test tıkanıklığın derecesini bulmaya yardımcı bir değerlendirme yöntemidir. Sonrasında genel bir fizik muayene ve parmakla prostat muayenesi yapılır. Prostat muayenesinde; prostatın büyüklüğü, kıvamına bakılır. Parmakla prostat muayenesi prostat kanseri tanısında da önemli bir tarama yöntemidir.
TANIDA KULLANILAN TESTLER
PSA Testi
İyi huylu prostat büyümesi ve prostat kanseri aynı yaş grubunda ortaya çıkabileceğinden dolayı kan PSA (prostat-spesifik antijen) testi önemli bir testtir. Rutin olarak 50 yaşından sonra bakılmalıdır. Ailesinde prostat kanseri öyküsü olanlarda ise 40 yaşından sonra bakılmalıdır.
İdrar testi ve idrar kültürü
İdrar testleri benzer şikayetler neden olan idrar yolları enfeksiyonunu dışlamak için yapılır.
BPH idrar akımında yavaşlamaya ve mesanede idrar birikmesine neden olduğu için idrar yolu
enfeksiyonu görülmesi olasılığı yüksektir. Bu nedenle idrar testleri önemlidir.
Üroflovmetri ( idrar akım testi )
Üroflovmetri idrar akım hızınızı ölçer. Bu test prostatın idrar akışını engelleyip engellemediğini anlamak için yapılır. Tedaviyi planlamada yol göstericidir.
İşeme sonrası kalan idrar (PMR) neden ölçülür?
İşeme sonrası mesanede kalan idrarın ölçümü, mesane tam boşalıp boşalmadığını anlamak için yapılır.
Artmış PMR, mesanenin iyi fonksiyon görmediğini yani iyi kasılamadığını veya mesane çıkışında tıkanıklık olduğunun belirtisidir. Bu durumda idrar yolu enfeksiyonu riski artmaktadır.
Mesane ve prostat ultrasonu
Mesane ultrasonografisi, bu şikayetlere sebep olabilecek diğer sebepleri araştırmak için kullanılır.
TEDAVİ
İlaç Tedavisi
Hafif düzeyde şikayetleri olan hastalara ilaç tedavisi önerilir.
Bitkisel İlaçlar
Etkinlikleri net değildir. Bu konuda çok sayıda bitkisel ilaç vardır. Doktor kontrolünde kullanılmalıdırlar.
Alfa-blokerler
Prostatın düz kaslarını gevşeterek belirtileri azaltanve idrar akışını arttıran ilaçlardır. BPH'de en sık kullanılan ilaç grubudur. Terazosin, Silodosin, Alfuzosin, Doxazosin, Tamsulosin, bu gruptaki ilaçlardandır. Etkilerini yaklaşık 2 haftada gösterirler. Prostatın boyutunu küçültmez veya büyümesini önlemezler.
5 Alfa-redüktaz inhibitörleri
Prostatın büyümesini engelleyen, küçülmesine neden olan ilaçlardır. Prostat hacmi 40 gr ve üstü olan hastalarda daha etkilidirler. Dutasterid ve Finasterid etken maddeleri olan ilaçlardır.
Fosfodiesteraz 5 inhibitörleri
Fosfodiesteraz 5 inhibitörleri (PDE5I) erektil disfonksiyonun ( sertleşme bozukluğu ) tedavisinde kullanılan ilaçlardır. Bu ilaçların ek olarak BPH belirtilerini de iyileştirdiği kanıtlanmıştır. Sildenafil, Tadalafil, Vardenafil etken maddeleridir.